Παραμονή των ασθενών με άνοια & Alzheimer σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό
Με τον όρο άνοια, εννοούμε την παθολογική κατάσταση της οποίας τα βασικά χαρακτηριστικά είναι η προοδευτική απώλεια μνήμης, οι διαταραχές του προσανατολισμού/της συγκέντρωσης και της προσοχής, καθώς και η αλλαγή στην προσωπικότητα, τη διάθεση, αλλά και στη συμπεριφορά του ατόμου. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η σταδιακή απώλεια της αυτονομίας του ασθενούς (ένδυση, προσωπική υγιεινή, οικονομικές συναλλαγές, διαχείριση φαρμάκων) και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τόσο του ιδίου όσο και των ατόμων που το φροντίζουν, καθώς και οι φροντιστές επωμίζονται ένα βαρύ συναισθηματικό (ματαίωση, αίσθημα ανημποριάς, θλίψη, θυμός, ενοχές), σωματικό και οικονομικό φορτίο.
Αν και η νόσος Alzheimer αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα του συνόλου των περιπτώσεων άνοιας, υπάρχουν και άλλες νοσολογικές οντότητες οι οποίες αποτελούν αιτία εκδήλωσης άνοιας, όπως η αγγειακή νόσος, η νόσος Parkinson, η τραυματική εγκεφαλική βλάβη κ.ά.
Στο σύνολό τους οι άνοιες μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο μεγάλες ομάδες: στις αναστρέψιμες (π.χ. οφειλόμενες σε υποθυρεοειδισμό) και στις μη αναστρέψιμες (π.χ. νόσος Alzheimer, αγγειακή άνοια κ.ά.).
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ανοιών, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η εκάστοτε παρέμβαση εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο. Συνεπώς, με την εισαγωγή του ασθενούς στην Κλινική είναι σημαντικό να διερευνήσουμε την υποκείμενη αιτία και, εν συνεχεία, να προχωρήσουμε στη θεραπεία.
Θεραπευτική Προσέγγιση της Άνοιας
Κατά την εισαγωγή του ασθενούς στην Κλινική οφείλουμε να δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο για την προσαρμογή του στο χώρο. Οι ξαφνικές αλλαγές στο περιβάλλον, αρχικά, ενδέχεται να τρομάξουν τον ασθενή και να εντείνουν το άγχος του.
Με το πέρας ωστόσο των ημερών και την παραμονή του σε ένα ζεστό και φιλικό περιβάλλον, με άφθονο φυσικό φωτισμό, συνεχή ερεθίσματα που τον τοποθετούν ορθά στο χώρο, το χρόνο, αλλά και στην τρέχουσα επικαιρότητα (ρολόγια, ημερολόγια, τηλεόραση, ράδιο), αλλά και με τη σταθερή ρουτίνα που ακολουθείται (καθορισμένες ώρες κατάκλισης, γευμάτων, λουτρών καθαριότητας, ψυχοθεραπευτικών ομάδων με ποικίλες δραστηριότητες) η προσαρμογή του διευκολύνεται σημαντικά.
Μιλώντας για τις μη αναστρέψιμες άνοιες, οι οποίες αποτελούν και την πλειοψηφία των περιπτώσεων, δυστυχώς μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Ο θεραπευτικός στόχος περιορίζεται στην αναστολή της προόδου της νόσου ή στην επιβράδυνση της εξέλιξής της, αλλά και στον έλεγχο των διαταραχών συμπεριφοράς και των ψυχωσικών συμπτωμάτων.
Φαρμακευτική Αντιμετώπιση της Άνοιας
Τα φάρμακα που προτείνονται στις άνοιες είναι κυρίως τα αντιανοϊκά, αλλά και κάποια από την κατηγορία των αντιψυχωσικών φαρμάκων, τα οποία χορηγούνται κυρίως για την αντιμετώπιση των συμπεριφορικών συμπτωμάτων (ψυχοκινητική ανησυχία, ευερεθιστότητα, λεκτική/σωματική επιθετικότητα), των ψευδαισθήσεων και των παραληρητικών ιδεών.
Σε κάθε περίπτωση, όσον αφορά στη χορήγηση φαρμάκων στην τρίτη ηλικία ισχύει ο κανόνας “start low, go slow”, δηλ. ξεκινάμε με χαμηλές δόσεις και αυξάνουμε αργά, καθώς οι υψηλές δόσεις μπορεί να επιφέρουν αντίθετα αποτελέσματα.
Μη φαρμακευτική (ανάλογη του επιπέδου λειτουργικότητας του ασθενούς)
α) νοητική ενδυνάμωση με ασκήσεις υπό τη μορφή παιχνιδιού.
β) λογοθεραπεία με στόχο να διατηρηθεί η επικοινωνία του ασθενούς με το περιβάλλον στο καλύτερο δυνατό επίπεδο.
γ) εργοθεραπεία με στόχο τη διατήρηση των δεξιοτήτων του ασθενούς και την ενεργοποίησή του σε δραστηριότητες της καθημερινότητάς του (πλέξιμο, κέντημα, χειροτεχνία, ζωγραφική).
Η παραμονή σε ένα προστατευμένο περιβάλλον με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό στοχεύει στο να βοηθήσει τον ασθενή να διάγει αυτή τη δύσκολη περίοδο της ζωής του με απόλυτη αξιοπρέπεια, αλλά και να ανακουφίσει το περιβάλλον του από το δύσκολο φορτίο που έχει επωμιστεί.
Στην Ψυχιατρική Κλινική ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ, στη Δράμα, αγκαλιάζουμε και φροντίζουμε τους ασθενείς με άνοια, με απόλυτο σεβασμό στα δικαιώματα και τις ανάγκες τους.
